Bà Trần Thị Sanh sinh năm 1820 tại thôn Thuận Ngãi, huyện Kiến Hòa, trấn Định Tường (nay thuộc phường 1, thị xã Gò Công, tỉnh Tiền Giang). Bà có mối quan hệ họ hàng đặc biệt, là cháu gọi Đức Quốc công Phạm Đăng Hưng là cậu, cháu gọi Thái hậu Từ Dụ là dì, và là cô ruột của vua Tự Đức. Bà từng kết hôn lần đầu với ông Dương Tấn Bổn, nhưng ông qua đời sớm, để lại một con gái là Dương Thị Hương. Sau đó, vào khoảng năm 1861, bà được Thái hậu Từ Dụ mai mối và kết hôn với Trương Định.

Bà được biết đến là một trong bốn người giàu nhất ở Gò Công thời bấy giờ, với tài sản lớn được sử dụng để hỗ trợ kháng chiến.

Đóng Góp trong Kháng Chiến

Bà Trần Thị Sanh đóng vai trò quan trọng trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của Trương Định. Bà đã dùng tài sản của mình để tuyển quân, mua vũ khí, và cung cấp lương thực, góp phần duy trì phong trào kháng chiến. Sự hỗ trợ tài chính và tinh thần của bà là nền tảng quan trọng cho các hoạt động quân sự của Trương Định.

Sau Khi Trương Định Qua Đời

Trương Định tuẫn tiết vào ngày 20-8-1864. Sau đó, bà Trần Thị Sanh đã chiến đấu để lấy lại thi thể chồng và tổ chức chôn cất ông tại Gò Công với nghi lễ trang trọng. Bà xây dựng mộ cho Trương Định bằng đá, nhưng hành động này bị chính quyền Pháp cản trở, phạt bà 10.000 quan tiền vì lập bia mộ trái phép. Dù vậy, bà kiên trì và vào các năm 1873, 1874, bà tiếp tục yêu cầu và hoàn thành việc xây dựng lại mộ bằng đá hoa cương vào năm 1874, thể hiện lòng trung nghĩa và sự kiên định.

Cuộc Sống Sau Này và Di Sản

Sau khi Trương Định mất, bà trở thành ni cô và giao quyền quản lý gia sản cho con gái Dương Thị Hương và con rể. Bà qua đời vào năm 1882, hưởng thọ 62 tuổi. Mộ của bà được xây dựng tại phường 5, thị xã Gò Công, tỉnh Tiền Giang, bởi con gái bà, với bia mộ khắc dòng chữ: “Sa môn thọ giới Trần đại đạo thị quy phạm ích viết từ tề thục thận nhụ nhân chi mộ”.

Mộ của bà được công nhận là di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh vào năm 2016. Một con đường tại TP. Mỹ Tho, tỉnh Tiền Giang, cũng được đặt tên theo bà, thể hiện sự tôn vinh. Năm 2014, Thị ủy và UBND thị xã Gò Công tổ chức hội thảo khoa học về bà, khẳng định vai trò lịch sử của bà. Ngoài ra, bà còn có hành động đáng chú ý là mua đất từ Huỳnh Văn Miêng, người thừa kế của Huỳnh Văn Tấn (kẻ giết Trương Định), khi Miêng gặp khó khăn tài chính, thể hiện sự bao dung và tầm nhìn.

Ngoài ra, bà còn có hành động đáng chú ý là mua đất từ Huỳnh Văn Miêng, người thừa kế của Huỳnh Văn Tấn (kẻ giết Trương Định), khi Miêng gặp khó khăn tài chính. Hành động này thể hiện sự bao dung và tầm nhìn, đồng thời góp phần xoa dịu những mâu thuẫn lịch sử.