Gò Công – mảnh đất trù phú nơi phương Nam, nơi những câu chuyện lịch sử, văn hóa và hồn người hòa quyện, tựa như một bức tranh đa sắc, rực rỡ mà sâu lắng. Trong bức tranh ấy, Nhà giáo ưu tú, Nhà nghiên cứu Phan Thanh Sắc hiện lên như một họa sĩ tài hoa, cần mẫn phác thảo từng nét vàng son, bền bỉ lưu giữ những giá trị trường tồn của quê hương. Với bộ tứ sách khảo cứu đồ sộ, ông không chỉ là người chép sử, mà còn là người gieo mầm tri thức, gìn giữ hồn cốt Gò Công qua từng trang viết thấm đẫm tâm huyết.
Từ Bục Giảng Đến Trang Sử: Cuộc Đời Cống Hiến Trọn Vẹn
Sinh năm 1936 tại Gò Công, mảnh đất đã nuôi dưỡng tâm hồn và khát vọng của ông, Nhà giáo Phan Thanh Sắc đã dành trọn cuộc đời cho sự nghiệp “trồng người”. Từ cương vị Hiệu trưởng Trường Trung học Hòa Tân đến Tổ trưởng Ngoại ngữ tại Trường THPT Trương Định, ông đã chắp cánh ước mơ cho bao thế hệ học trò. Với hơn 40 năm gắn bó với bục giảng, ông trở thành “người thầy của những người thầy”, để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng học trò và đồng nghiệp.
Năm 1997, những đóng góp bền bỉ ấy đã được ghi nhận xứng đáng khi ông được trao tặng danh hiệu cao quý Nhà giáo ưu tú – một minh chứng cho cả chặng đường đầy tâm huyết mà ông đã đi qua trên bục giảng.
Dù bận rộn với công việc giảng dạy và quản lý giáo dục, thầy Phan Thanh Sắc vẫn âm thầm thực hiện một hành trình riêng – hành trình của một người lưu giữ ký ức quê hương. Trong suốt những năm tháng đứng lớp, ông luôn ghi lại những điều mắt thấy tai nghe về Gò Công: từ câu chuyện của các bậc cao niên, những địa danh xưa cũ, đến các sự kiện, phong tục, và di tích đang dần lùi vào dĩ vãng.
Từng mẩu thông tin, từng chi tiết tưởng chừng nhỏ nhặt ấy lại được ông cẩn thận chép lại, sắp xếp và lưu giữ. Đó không chỉ là những dòng ghi chú mà là những viên đá nền tảng, lặng lẽ tích lũy theo năm tháng để rồi sau này trở thành hành trang quý báu cho hành trình viết sách khi ông chính thức về hưu.
Chính sự chuẩn bị kiên trì và lặng lẽ ấy đã giúp ông có được nguồn tư liệu phong phú và xác tín, làm nên sức nặng cho từng trang viết – không chỉ giàu thông tin, mà còn thấm đẫm hơi thở cuộc sống, cảm xúc và hồn cốt của vùng đất Gò Công.
Đặc biệt với khả năng thông thạo Anh, Pháp, Hán, Nôm.. đã mở ra cánh cửa tri thức, cho phép ông tiếp cận những nguồn tài liệu gốc quý giá từ nước ngoài. Nhờ vậy, các công trình của ông không chỉ dựa trên tư liệu trong nước mà còn mang tầm nhìn đa chiều, sâu sắc, làm sáng tỏ lịch sử Gò Công dưới nhiều góc độ.
Bộ Tứ Sách Gò Công: Biên Niên Sử Và Hồn Cốt Của Một Vùng Đất
Bộ tứ sách của Nhà giáo Phan Thanh Sắc là một di sản văn hóa vô giá, không chỉ ghi lại lịch sử mà còn khắc họa linh hồn của Gò Công qua gần ba thế kỷ. Mỗi cuốn sách là một câu chuyện, một lát cắt tinh tế, được viết bằng sự tỉ mỉ, khách quan và tình yêu quê hương nồng cháy. Đáng quý hơn, ông tự bỏ kinh phí in sách, không bán mà tặng cho các thư viện, trường học, bảo tàng và những người yêu mến Gò Công, thể hiện tấm lòng cao cả và khát vọng lan tỏa tri thức.
1. GÒ CÔNG * VỌNG TIẾNG ĐẤT LÀNH
Cuốn sách mở đầu là một khúc ca về cội nguồn, kết hợp giữa địa chí và bút ký, đưa người đọc trở về thuở sơ khai của Gò Công. Từ năm 1756, khi vùng đất này chính thức thuộc về đất Việt, đánh dấu chặng cuối của cuộc Nam tiến ròng rã 400 năm, cuốn sách tái hiện hành trình khai phá, xây dựng và hình thành một Gò Công trù phú. Không chỉ là những dòng sử khô khan, “Vọng Tiếng Đất Lành” còn là tiếng vọng từ ngàn xưa, kể về những gian lao và khát vọng của tổ tiên.
2. GÒ CÔNG ** LẶNG THẦM HƯƠNG SẮC
Tiếp nối tập đầu, cuốn sách thứ hai đi sâu vào những giá trị làm nên bản sắc Gò Công. Qua ngòi bút của ông, những nhân vật kiệt xuất như nhà văn Hồ Biểu Chánh với sự nghiệp văn chương rực rỡ, Đức Quốc Công Phạm Đăng Hưng với công trạng lừng lẫy, hay Lăng Hoàng Gia uy nghi hiện lên sống động. Đặc biệt, cuốn sách khắc họa chân dung hai bà hoàng cuối cùng của triều Nguyễn – Thái Hoàng Thái Hậu Từ Dụ và Nam Phương Hoàng Hậu – như những biểu tượng của đức độ và phẩm hạnh. “Lặng Thầm Hương Sắc” là lời tri ân những con người đã làm rạng danh hai chữ Gò Công.
3. GÒ CÔNG *** THAO THỨC DẤU XƯA
Với nỗi trăn trở “Dấu xưa sẽ nhạt nhòa, ai còn nhớ!”, cuốn sách thứ ba là một lời nhắc nhở đầy day dứt. Tác phẩm tập hợp những bài khảo cứu về những người anh hùng kháng Pháp đầu tiên ở Nam Kỳ, những con người đã hy sinh vì độc lập tự do. Đặc biệt, câu chuyện về “Ngôi mộ trăm năm cỏ úa trăng soi” gợi lên nỗi niềm về sự lãng quên và tầm quan trọng của việc bảo tồn di tích lịch sử, như một lời kêu gọi giữ gìn ký ức cho thế hệ sau.
4. GÒ CÔNG **** TỪ LÀNG THÀNH PHỐ
Cuốn sách cuối cùng, với 760 trang bìa cứng đỏ rực, là minh chứng cho sự dày công và tâm huyết của ông Sắc. Tác phẩm tái hiện sống động hình ảnh Gò Công từ một ngôi làng đến một thành phố sầm uất (trước 1975), được chia thành bốn phần:
Phần I: Giới thiệu bản đồ Châu thành Gò Công, các công thự, trường học như Trường Quan, Trường Tiểu học Thái Lập Thành, Trung học Gò Công, cùng những kỷ niệm về các ân sư và đồng nghiệp.
Phần II: Dẫn dắt người đọc qua hệ thống đường ngang dọc nội ô, những cư dân đặc biệt và ký ức sâu đậm của tác giả gắn liền với từng con đường.
Phần III: Khám phá các ấp, xóm quanh nội ô như Ấp Cầu Tàu, Ấp Đạo Long Chánh, Ấp Xóm Cỏ, hay Ấp Gò Tre – nơi tác giả sinh ra và lớn lên.
Phần IV: Ghi lại những bút ký về hành trình dạy học, từ những ngày gác thi, chấm thi Tú tài (1969-1975), đến nỗi trăn trở trong giai đoạn giao thời 1975, và những kỷ niệm khó quên khi trở lại bục giảng vào thập niên 1980.
Di Sản Vĩnh Cửu Và Tình Yêu Quê Hương
Bộ sách “Gò Công” của Nhà giáo Phan Thanh Sắc không phải là những trang sử khô khan, mà là khúc ca da diết về tình yêu quê hương, là những mảnh ghép ký ức được ông cần mẫn thu thập từ các bậc trượng thượng, những nhân chứng sống qua bao thăng trầm. Với khối lượng nghiên cứu đồ sộ, cách trình bày chi tiết đến kinh ngạc và ngòi bút đầy nhân văn, ông đã tạo nên một kho tư liệu quý báu, có giá trị không chỉ về mặt học thuật mà còn lay động bởi hơi thở đời sống và đong đầy tình người.
Trước đây, khi muốn tìm hiểu về Gò Công, nhiều người thường tìm đọc các tác phẩm của Việt Cúc (Gò Công cảnh cũ người xưa) hay Huỳnh Minh (Gò Công xưa và nay) – những công trình có giá trị mở đường trong việc ghi chép lại lịch sử và phong tục vùng đất này. Tuy nhiên, bộ sách “Gò Công” của Nhà giáo Phan Thanh Sắc lại mang đến một nguồn tư liệu phong phú, dồi dào và sâu rộng hơn, không chỉ ở lượng thông tin được cập nhật mà còn ở chiều sâu khảo cứu và sự gắn bó máu thịt với vùng đất được viết ra.
Mỗi trang sách là kết quả của hàng chục năm thu thập, đối chiếu tư liệu, ghi chép thực địa và tiếp xúc trực tiếp với nhân chứng – điều giúp bộ sách này vượt lên khỏi vai trò một tài liệu tham khảo thông thường, trở thành một kho tư liệu sống động cho bất cứ ai muốn nghiên cứu hoặc cảm thấu Gò Công từ nhiều chiều cạnh: địa chí, lịch sử, nhân vật, văn hóa và đời sống dân sinh.
Nhà giáo, nhà nghiên cứu Phan Thanh Sắc là biểu tượng của lòng yêu quê hương sâu sắc và tinh thần học hỏi không ngừng nghỉ. Những cống hiến lặng lẽ nhưng tâm huyết của ông đã thắp lên ngọn lửa tri thức, khơi dậy niềm tự hào về mảnh đất Gò Công hiền hòa. Di sản mà ông để lại không chỉ là sách, mà là ngọn đèn âm thầm soi sáng, dẫn dắt các thế hệ mai sau tìm về, gìn giữ và trân quý vùng đất phương Nam trù phú này.
Lời Cảm Ơn
Những người con của Gò Công hôm nay và mai sau – xin được tri ân Nhà giáo ưu tú, nhà nghiên cứu Phan Thanh Sắc vì tất cả những gì thầy đã lặng lẽ cống hiến cho quê hương.
Những công trình của thầy không chỉ là sách – mà là ký ức sống, là ánh sáng soi đường, là cầu nối giữa quá khứ và tương lai của vùng đất Gò Công thân thương.
Người Gò Công mãi biết ơn người đã lặng thầm thắp lên ngọn lửa tri thức, để những câu chuyện quê hương không bị lãng quên, để tình đất tình người mãi được gìn giữ cho cháu con hôm nay và muôn đời sau.
Bình luận